โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกัน ติดเชื้อง่าย-แพร่ได้มากขึ้น

“นายแพทย์ธีระ” เผย โควิดสายพันธุ์ย่อย ใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน มีโอกาสที่จะมีการติดเชื้อโรคได้ง่ายมากยิ่งขึ้นหรือแพร่กันได้มากขึ้นเรื่อยๆ

รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat กล่าวว่า 29 พฤศจิกายน 2565… เมื่อวานนี้ทั่วทั้งโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 อันดับแรก ที่ติดเชื้อโรคสูงสุดเป็น ญี่ปุ่น ประเทศเกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน และประเทศฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้ปริมาณติดเชื้อโรคใหม่มีประเทศจากยุโรปและเอเชียครอบครอง 7 ใน 10 อันดับแรก และ 13 ใน 20 อันดับแรกของโลก

ปริมาณติดเชื้อโรคใหม่ในทุกวันของทั่วทั้งโลกในตอนนี้ มาจากทวีปเอเชีย และ ยุโรป รวมกันคิดเป็นร้อยละ 76.25 ของทั่วโลก ในเวลาที่ปริมาณการตายคิดเป็นร้อยละ 74.93

…ลักษณะ โควิดสายพันธุ์ย่อย ในประเทศออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่เนื้อหาสาระเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในประเทศออสเตรเลียบัดนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะมากมายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีอีกทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% และอื่น ๆ

ลักษณะดังที่ได้กล่าวผ่านมาแล้ว เป็นที่คาดเดากันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในลักษณะนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่ากังวลดังเช่น BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป และจะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในเวลาไม่นาน ทั้งนี้ BQ.1.x จะครอบครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา และ ยุโรป ส่วน BA.2.75.x และ XBB จะเด่นในแถบเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีแนวโน้มจะเป็นไปในทิศทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนการันตีประเด็นการดื้อต่อภูมิคุ้มกัน

คณะทำงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้เผยแพร่ผลจากงานวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 พฤศจิกายน 2565

แสดงให้เห็นว่า สายพันธุ์ย่อยใหม่ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x และ XBB นั้นดื้อต่อภูมิคุ้มกันอีกทั้งจากวัคซีน และการที่เคยติดเชื้อโรคมาก่อน มากกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้อย่างยิ่ง

แม้ข้อมูลทางคลินิกในปัจจุบัน ยังไม่มีหลักฐานการันตีว่าจะก่อให้ป่วยไข้ร้ายแรงมากขึ้นเรื่อยๆกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แต่ว่าสมรรถนะการดื้อต่อภูมิคุ้มกันที่มากขึ้นนั้น ย่อมส่งผลทำให้มีโอกาสที่จะมีการติดเชื้อโรคได้ง่ายมากยิ่งขึ้น หรือ แพร่กันได้มากขึ้นเรื่อยๆเป็นเงาตามตัว

ประการฉะนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้เห็น ถึงความสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน อีกทั้งประเด็นการใส่หน้ากาก เลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง เลี่ยงสถานที่แออัดคับแคบระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด และ เว้นระยะห่าง จากคนอื่น

Personal protective behaviors เป็นเกราะคุ้มครองที่สำคัญที่สุด

…ฟุตบาทประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมานับเป็นเวลาหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่มากมาย

ถ้าเปรียบเทียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในช่วงเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่ขยายไปยังประเทศต่าง ๆ ทั่วทั้งโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกก่อนหน้านี้ ตั้งแต่สายพันธุ์ดั้งเดิม (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจัดกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดคงจะมีแนวโน้มไม่เหมือนกันกับอดีต เพราะว่ามีเหตุประเด็นการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะมากมายสายพันธุ์ เปลี่ยนแปลงกับการนำเข้า ส่งออก รวมทั้งสมรรถนะของเชื้อไวรัสแต่ละสายพันธุ์ พฤติกรรมการป้องกันตัว และ การใช้ชีวิตของประชากร จำพวก และความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ และก็อื่น ๆ

ผลกระทบที่จะเกิดขึ้น อีกทั้งในด้านปริมาณการติดเชื้อ การป่วย การเสียชีวิต และ Long COVID นั้น จึงมีโอกาสสูง ที่จะเปลี่ยนแปลงกับแนวทางควบคุมป้องกันโรค และ ความพร้อมเพรียง “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น อีกทั้งเรื่องยาที่ตามมาตรฐาน วัคซีนที่มีคุณภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าประชาชนในประเทศ จะเข้าถึง และ พึ่งพาได้ไหม ยามที่เกิดปัญหา

ผลลัพธ์ที่พึงปรารถนาของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ ประชาชนสามารถพึ่งพา และได้รับความช่วยเหลือเกื้อกูลดูแลอย่างทันท่วงที มีคุณภาพ โดยตลอด

ไม่ต้องพบเจอกับภาวการณ์หมดหวัง รอ กระทั่งต้องดิ้นรนตีกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…สถานการณ์เดี๋ยวนี้นั้น จึงควรใช้ชีวิตอย่างมีสติสัมปชัญญะ ไม่ประมาทในการดำเนินชีวิต

ปกป้องอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งตอนปฏิบัติงาน เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดยาเข็มกระตุ้นให้ครบตามกำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดการเสี่ยงลงไปได้มาก

นอกจากนั้น ยังคงพบอาการของการสูญเสียการได้กลิ่น และการรับรส พบอาการเปลี่ยนไปจากปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กลุ่มอาการของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจติดขัด และกลุ่มอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายคลึงกันกับสายพันธุ์เดลตาได้เช่นเดียวกัน

สำหรับคนที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีลักษณะอาการเสี่ยงติดเชื้อโรค ชี้แนะให้ตรวจ ATK ด้วยตนเอง โดยควรที่จะทำการเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน และ มีค่าความไว (Sensitivity) และ ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำลงยิ่งกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลที่ได้มาจาก รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์